Özlem Özgüt Yörekli-abdpost.com / ABD - Delaware eyaleti tarafından şirket kurmak için yetkilendirilen bir şirket olan ‘amerikadasirket.com’ çalışanı Samet Oynamış, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki vergi sistemine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.

New York Temsilcisi Özlem Özgüt Yörekli’ye özel açıklamalar yapan Oynamış, vergi beyan döneminin yaklaşması ile birlikte oluşan karmaşayı aktardı.

Şirket olarak bu tarz konuların tamamına yardımcı olduklarını belirten Oynamış, vergi indiriminden yararlanılabilecek püf noktaları vurguladı.

VERGİLENDİRME İKİYE AYRILIYOR

ABD'de vergilendirmenin ikiye ayrıldığını belirten Oynamış, “Vergilendirme ikiye ayrılıyor Amerika'da. Yani temel olarak eyalet ve federal vergi ödemeniz gerekiyor. Eyalet vergisi de yaşadığınız eyalete göre değişiyor. Bazı eyaletlerde vergi yok ama federal gelir vergisini ödemeniz gerekiyor. Vergi beyan süreci de şöyle, 29 Ocak’ta vergi beyan dönemi başlıyor. Ondan sonraki süreçte eğer belli bir gelir elde ettiyseniz Amerika'dan onun vergisini ödemeniz gerekiyor. Benim uzmanlık alanım Amerikan vatandaşı olmayanların Amerika'da iş yapanların vergilendirilmesi ya da none region statüsünde bulan bulunanların vergilendirilmesi olacaktır. Örneğin Türkiye'de yaşayan biri Amerika'da iş yapıyorsa ve bir gelir elde ettiyse bunun vergisini ödemesi gerekiyor. Birçok kişi aslında şey düşünüyor ya işte ben Türkiye'de yaşıyorum. Amerika'da neden vergi ödememem gerekiyor, sadece şirket kurmuştum diyebiliyor ama aktif olarak bir ticari faaliyete dahil olduysanız Amerika'da bunun vergisine ödemeniz gerekiyor. Çünkü atıyorum Amazon'da satış yapıyorsunuz, ödemeye de Amerika'da banka hesabına alıyorsunuz ya da aracı kuruluşları alıyorsunuz. Ve böylece Amerikan kaynaklı geliriniz oluşmuş oluyor” diye konuştu.

VERGİDEN DÜŞÜLEBİLECEK GİDERLER

Vergiden düşülebilecek giderlerin çok bilinmediğine dikkat çeken Oynamış, “29 Ocak’tan sonra bu gelirlerinizi beyan etmeniz bu gelirlerinize istinaden de giderlerinizi beyan etmeniz gerekiyor. Aslında birçok kişi şunu bilmiyor, yani neleri gider olarak düşebilir bunu bilmiyorlar. Örneğin Amazon'da iş yapıyorsunuz 100 bin dolar kazandınız diyelim ama tamamen Türkiye'de yaşıyorsunuz ve bütün harcamalarınız Türkiye'de. İşle ilgili yaptığınız bütün harcamaları düşebilirsiniz. Yani telefon giderleri olur, ürün alımları olur, sunucu almışsınızdır bu olur… En son kalan net gelirden de vergi borcunuzu ödemeniz gerekiyor. Amerika'da yaşayan kişiler için ise durun değişiyor. Amerika'da yaşayan kişilerde daha farklı senaryolar var. İşte evliyseniz farklı bir vergi ödüyorsunuz, çocuğunuz varsa farklı bir vergilerimde ödüyorsunuz. Ben zaten her zaman şunu öneriyorum, yani Uber yapan birisinin vergi danışmanına ihtiyacı yok. Çok kolay online yollardan 15 dolara çözebilirler. Çünkü neden tek bir yerden geliri var. 1099 belgesi dediğimiz bir ödeme makbuzu alıyorlar, bu ödeme makbuzuyla birlikte de giderlerinizi yazıyorsunuz. Yani sistem çok basit bir şekilde ilerliyor ama farklı gelirler elde ediyorsunuzdur. O zaman onları düşmeniz gerekiyor bu nedenle biriyle özel olarak çalışmanız gerekiyor” ifadelerini kullandı.

VERGİ İADESİ

Vergi iadesi almaktan yana sorun yaşanmayacağını belirten Oynamış, farkında olmadan fazla verdi ödemesi yapılmamasının da öneminin altını çizerek, “Burada hani biraz daha konuyu agresif yaklaşabilirsiniz. Giderlerinizin hepsini düşebilirsiniz açıkçası. Mesela geçen bir vergi beyanını incelemiştim. Kişi Türkiye'de yaşıyor ama Amerika'da yaşayanların ödemesi gereken bir vergi var bunu ödetmişler. Evet tamamen yanlış yapılan beyan yüzünden ödediği rakam 7 bin 900 dolar. Bunu başvuru yapıp iadesini alabiliyoruz. Onun dışında şu da var; mesela yanlışlıkla 2020’de, 2021’de fazla vergi ödemiş olabilirsiniz. Bu vergiyi de geri alabiliyorsunuz. Yani burada ben fazla ödedim geri istesem bir sıkıntı yaşar mıyım gibi bir durum yok. Fazla bir vergi ödediyseniz tekrardan vergi iadesini alabiliyorsunuz” diye konuştu.

VERGİ BEYANI 29 OCAK’TA BAŞLIYOR

Vergi beyan formlarının şu an yapılabildiğini ama aktif edilmediğini ifade eden Oynamış, “29 Ocak’ta elektronik olarak vergi gönderilme başlayacak ama şu an zaten formlar son hallerini aldı. Vergi beyanını yapabiliyorsunuz ama faal edemiyorsunuz. Zaman şunun için önemli, aşağı yukarı ne kadar geliriniz var, gideriniz var. Bunu hesaplayıp ortalama vergi borcunuzu hesaplayabiliyorsunuz. Buna göre bir emeklilik hesabı açmak istiyorsanız ona para yatırabilirsiniz. Vergiden düşebileceğiniz şekilde bu tarz tasarruflar yapabilirsiniz” dedi.

VERGİ ÖDEMEZSENİZ NE OLUR?

Oynamış, vergilerin ödenmediği durumlarda ciddi cezalarla karşı karşıya kalınabileceğini vurgulayarak, “Amerika'da vergi ödemezseniz temelde ilk senesinde bir şey olmaz genelde. Çünkü vergi ödemediğinizin farkına varmazlar. 1-2 sene bir şey olmaz ama bunun farkına varıldıktan sonra IRS, sizin kapınızı çalmadan sizin IRS kapısını çalmanız lazım. Örneğin kişi Amerikan vatandaşı olmuş ve Türkiye'yi taşınmış ve Amerika'ya vergi ödemesi gerekiyor veya Green Kartınız varsa ve Amerikan vatandaşıysanız, dünyadaki bütün gelirlerinizden Amerika'ya vergi ödemeniz gerekiyor. Yani sadece Amerika'daki kazancınızdan değil. Kişi Amerika'da yaşıyor, Giresun'da da evi var, kira getirisi var ve Amerika'ya hiçbir şekilde bildirmiyor. Amerika bunu yakaladığı an size 10 bin dolardan başlayan cezaları göndermeye başladı. Bu yüzden IRS’nin de bu konularda bir sistemi var. Diyorsunuz ki ya ben Amerika'da yaşıyorum ama ben vergi beyanı yapmadım 5 senedir ben bunu şu an yapmak istiyordum diyorsunuz. Bütün vergi planlamasını yapıyorsunuz geçmişe dönük. Geçmiş dediğimiz son 3 yılın vergi beyanını yapıp ay üstüne kadar vergi borcunuz varsa bunu ödemeniz gerekiyor. Çünkü bu şekilde kendinizi affettirmezseniz eğer IRS sizin kapınızı çaldığınızda işler çok değişiyor” şeklinde konuştu.

VERGİ BEYANI İÇİN SON TARİH...

Vergi beyanları için son tarihe ilişkin de bilgi veren Samet Oynamış, şunları kaydetti:

“Nisan 15 son tarih vergi beyanı için. Nisan ayının 15’i hafta sonuna ya da bir tatil gününe denk geliyorsa, bir sonraki hafta içi bir güne atanıyor. Belgeleri hazır olmayanlar için 6 ay uzatılabiliyor. Uzatma aldığınızda sadece vergi planının halini uzatabiliyorsunuz. Borcunuzun tarihi uzatılmıyor. Yani sizin tahmini 6 bin dolar borcunuz varsa onu ödemeniz gerekiyor ki en son uzatmadan sonra yaptığınız hesaplamaya göre alacağınız varsa alıyorsunuz, ödeyeceğiniz varsa ödüyorsunuz. Eğer boğucunuz ödemezseniz yine borcunuza faiz uygulamaya devam ediyor.”

TEK GELİRİ OLANLARA KOLAYLIK

Oynamış, tek bir yerden geliri olan kişilerin vergi beyanlarını çok daha rahat yapabileceğini belirterek, “Amerikan vatandaşları bireysel vergi dediğimiz, 1040 vergi beyan formunu doldurabiliyor. Eğer belli bir gelirin altındaysanız bu eyalete göre değişiyor IRS web sitesinde yani free finans sistemi var. Bunlardan vergi beyanı yapabiliyorsunuz. Yani atıyorum 30 bin dolar kazandınız bir ücret ödemeden bu işlemi yapabilirsiniz. Yine sadece tek bir yerden geliriniz varsa bunları kullanarak 15-20 dolara bu işi çözebilirsiniz. Eğer daha fazla geliriniz varsa işte emlak vesaire, 1040 formuna ek olarak emlak ile ilgili geliri paylaşmamız gerekiyor. Şirketiniz varsa geliri paylaşmanız gerekiyor. Ama işbirliği şirketiniz varsa yine Nisan ayın ikinci haftasında bu vergi bayanlarını yapmanız gerekiyor. Yapmadığınızda yine her bir ortak başına IRS ceza göndermeye başlıyor” diye konuştu.

AMERİKAN VATANDAŞI OLMAYANLARIN VERGİ BEYANI

Amerikan vatandaşı olmayan vergi mükellefleri için sürecin biraz daha farklı olduğunu belirten Oynamış, “Amerikan vatandaşı olmayanlar da durum biraz daha değişiyor. 1040 yerine 1040 NR oluyor. Yani ek olarak Amerika'da bir şirketin varsa vergi beyanın dışında bilgi veya formu var 54-72 bunu doldurmam gerekiyor ve bu 1 Ocak 2024 yeni bir yasa geçti. Eskiden Amerika'da şirketiniz olduğunda sahibine çok fazla kimse bilmiyordu. Yani şirketin sahipleri bilinmiyordu. Ama son zamanlarda bunu artık takip edilememesi dolandırıcıların artmasından dolayı yabancı şirket kurulsa bile sahibine ilişkin bilgi vermek zorunda” ifadelerini kullandı.

GÖÇMENLER DE VERGİ ÖDEMEK ZORUNDA...

Kaçak yollarla bile Amerika Birleşik Devletleri’ne giriş yapsanız vergi ödemek zorunda olduğunuza dikkat çeken Oynamış, “Kurumlar arası göçmenlik kavramı da tamamen farklı. Örneğin Meksika'dan sınırdan kaçak olarak geçtiniz Amerika'da yaşamaya başladınız. Bir sistem uygulanıyor, son 3 sene içerisinde, 183 günden fazla yaşadıysanız Amerika'da dünyadaki bütün gelirlerinizden vergi ödemeniz gerekiyor. Yani 1 Ocak 2023’te Meksika'da sınırdan geçen bir kişi şu an Amerika'da Türkiye'deki banka hesabını da bildirmek zorunda. Bütün genelinde vergi beyanı yapmak zorunda. Hatta bununla ilgili çok üzücü de bir dava var. Kaçak bir hanımefendi Amerika'da temizlikçilik yapıyor. Hanımefendi banka hesabı açıyor ve kazandığı her parayı da buradan Portekiz'e gönderiyor. Ve günün sonunda hanımefendiyi açtığı her banka hesabı için ilk yıl 10 bin dolar sonraki yıllarda 6-10 bin dolar aralığında ceza kesiyorlar. Kadına kesilen ceza 1 milyon dolardan fazla… Kadın vatandaş değil, Green Kartlı değil bir statüsü yok. Tamamen kaçak ama cezanın kime, nasıl denk geleceği belli olmuyor” diye konuştu.