17 Şubat 2023 Cuma itibariyle, hayatını kaybeden vatandaşlarımızın sayısı 40 bine yaklaşıyor. Depremin enkazı kaldırılıyor artık. Ekiplerin, bu çalışmalar sırasında, binalardan karot testi numuneleri almaları, aklımıza “oturduğumuz bina ne kadar sağlam?“ sorusunu getiriyor. Türkiye Hazır Beton Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Işık, sağlamlığın tespitinde izlenecek yolu-yordamı şöyle tanımlıyor:

“Karot testi, betonarme binalardan özel bir matkapla, silindir şeklinde beton numunesi alınarak yapılır. Bu sırada, binaların demir donatının zarar görmemesi gerekir. Ayrıca, alınan numunenin nem durumu korunmalı, test için binanın uygun noktalarından birkaç numune alınmalıdır. Kiriş, kolon, perde gibi yerlerden çok sayıda örnek alınamaz.”

“Karot, tek başına yetmez”

Yavuz Işık, karot testinin sadece beton performasını tespit edebilmek için başvurulan bir yöntem olduğuna değinerek, bu işlemin bir binaya sağlam diyebilmek için yeterli olmadığını söyledi.

Işık, şöyle devam etti: “Smith Hammer dediğimiz, betona belli periyotlarla dokunarak ya da çekiçle vurarak yapılan ölçüm metodu da kullanılıyor. Bu yöntem, binayı tahrip etmez. Bir diğeri de, ultrasonik atımlı ses dalga hızının tayinidir. Binadan numune almayı gerektirmeyen bu yöntem, tek başına sağlıklı sonuçlar vermeyebiliyor. Her iki araştırmayla, betondaki stabilite ve basınç ölçülebiliyor.”

Demir-çelik oranı azsa…

“Bir yapının sağlamlığı, malzeme kalitesine, zemin-yapı ilişkisine, projenin uygunluğuna ve inşaattaki uygulamaya da bağlıdır. Beton performansı yeterli ama demir ve çelik oranı azsa, çelikler eksik, çapı düşük, sargı donatıları seyrek, kolon-kiriş bağlantıları zayıfsa, yapısal dengesizlik, zeminde  zayıflık varsa, o yapının sağlamlığından söz edilemez. Sağlamlık için her şeyin tam olması lazım, tek başına beton yetmez.”

Karot yaptırmak için %51 çoğunluk şart

Bir binaya karot testi yaptırabilmek için, apartman sakinlerinin %51’nin “evet” demesi gerektiğini hatırlatan Işık, “ağır hasarlı binalar acilen boşaltılmalı, hafif hasarlı veya hasarsız binalara ise resmi olarak “oturulabilir” onayı çıktıktan sonra ikamet sağlanabilir” dedi.